Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2013

"Εξωτερική Αξιολόγηση: το τέλος ενός τετραετούς κύκλου ή αφετηρία βελτίωσης της ποιότητας ;"


του Κωνσταντίνου Μπουρλετίδη, Συντονιστή ΜΟΔΙΠ
Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

  Η ολοκλήρωση των εξωτερικών αξιολογήσεων στα τμήματα των Πανεπιστημίων και ΑΤΕΙ σηματοδοτεί την ολοκλήρωση του πρώτου τετραετούς κύκλου αξιολόγησης για όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας. Μάλιστα εάν δεν υπήρχαν τα γνωστά προβλήματα υπολειτουργίας της ΑΔΙΠ, που κυριολεκτικά «παρέλυσε» τουλάχιστον 1,5 χρόνο, ο τετραετής κύκλος θα είχε ολοκληρωθεί για πολλά ιδρύματα στο τέλος του 2012.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πόσος δρόμος διανύθηκε μέχρι να φτάσουμε εδώ. Διάχυτη ήταν η αντίληψη ότι τα Πανεπιστήμια δεν επιθυμούν την αξιολόγηση, αδυνατούν να εφαρμόσουν το θεσμικό πλαίσιο και τις αρχές και πολιτικές που προάγουν τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για την Ανώτατη Εκπαίδευση, βουλιάζοντας στην εσωστρέφεια και την αντιπαράθεση με τις εκάστοτε ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας. Όμως οι «Κασσάνδρες» διαψεύστηκαν. Μέχρι το τέλος του 2012 όλα τα τμήματα των Πανεπιστημίων και ΑΤΕΙ είχαν υλοποιήσει εσωτερική αξιολόγηση και πάνω από το 30% είχε πραγματοποιήσει και την εξωτερική αξιολόγηση. Φαίνεται λοιπόν ότι το στοίχημα σε πρώτη φάση κερδήθηκε. Αποδείξαμε ότι μπορούμε να υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα διασφάλισης ποιότητας, εφαρμόζοντας αξιολογικές μεθόδους που προάγουν την αυτοβελτίωση και όχι την ιεράρχηση (ranking) των ιδρυμάτων.


Μάλιστα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η υλοποίηση της εξωτερικής αξιολόγησης, που φαίνεται να καθιερώνεται ως η πιο σημαντική ενέργεια «εξωστρέφειας» του Ελληνικού Πανεπιστημίου. Διότι το γεγονός και μόνο ότι μια πενταμελής επιτροπή «ξένων» περνά την πύλη ενός τμήματος με σκοπό να διαπιστώσει την κατάσταση όπως αυτή αποτυπώνεται στην εσωτερική έκθεση αξιολόγησης, να ανακαλύψει δυσλειτουργίες και προβλήματα, να προτείνει αλλαγές τόσο σε επίπεδο Ιδρύματος όσο και σε επίπεδο Υπουργείου, αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια  στην τριτοβάθμια εκπαίδευση της πατρίδας μας.

Ποιο είναι όμως το «διακύβευμα» που προκύπτει μετά την ολοκλήρωση της εξωτερικής αξιολόγησης ενός τμήματος και κατ επέκταση ενός ιδρύματος; Να μην αλλάξει τίποτα, οι συμβουλές και οι προτάσεις των πορισμάτων των εξωτερικών αξιολογητών να μην οδηγήσουν σε σχέδια δράσης για τη βελτίωση και επίλυση των προβλημάτων και μετά από 3 ή 4 χρόνια όταν πραγματοποιηθεί η επόμενη εξωτερική αξιολόγηση να φανεί ότι δεν άλλαξε τίποτα απολύτως…  Το επικίνδυνο στοιχείο στην περίπτωση αυτή είναι η εμπέδωση ενός συναισθήματος απογοήτευσης απέναντι στην διαδικασία της αξιολόγησης, η ουσιαστική κατάργηση του σκοπού για τον οποίο υλοποιείται και η μετατροπή της σε μια μηχανιστικά επαναλαμβανόμενη διαδικασία που πρέπει να γίνεται για να μην χάσουμε τα προγράμματα του ΕΣΠΑ ή του όποιου διάδοχου προγράμματος μετά το 2013.

Στην αποφυγή μετατροπής της αξιολόγησης σε απλή γραφειοκρατική διαδικασία οι Μονάδες Διασφάλισης Ποιότητας, θα πρέπει να παίξουν αποφασιστικό ρόλο. Η συλλογή απογραφικών στοιχείων, η σύνταξη εκθέσεων, η υλοποίηση των εξωτερικών αξιολογήσεων και η εφαρμογή του συστήματος διασφάλισης ποιότητας του κάθε ιδρύματος, αποτελούν ικανή αλλά όχι αναγκαία συνθήκη για την βελτίωση της ποιότητας του διδακτικού και ερευνητικού έργου στα Πανεπιστήμια και ΑΤΕΙ. Με άλλα λόγια οι εργασίες αυτές φαίνονται πλέον επαναλαμβανόμενες και τετριμμένες… Μάλιστα οι ΟΜΕΑ των τμημάτων έχουν αποκτήσει σημαντική εμπειρία καθιστώντας την συμβουλευτική υποστήριξη των στελεχών των ΜΟΔΙΠ περιττή και ανούσια.
 

Στο πλαίσιο αυτό οι ΜΟΔΙΠ των Πανεπιστημίων θα πρέπει να αναλάβουν ένα ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στο κάθε τμήμα και την κεντρική διοίκηση του εκπαιδευτικού ιδρύματος αλλά και του Υπουργείου Παιδείας, ώστε να επικοινωνήσουν σωστά και καθαρά τα θέματα που προκύπτουν από τα πορίσματα των εξωτερικών αξιολογήσεων.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τρεις βασικές κατηγορίες θεμάτων –προβλημάτων αποτυπώνονται στα πορίσματα των εξωτερικών αξιολογήσεων:

1.      Θέματα που μπορεί να λύσει και αλλαγές που μπορεί να κάνει το ίδιο το τμήμα.

2.      Ζητήματα που για να επιλυθούν θα πρέπει να μεριμνήσει η κεντρική διοίκηση του ιδρύματος

3.      Προβλήματα που προκύπτουν από καθυστερήσεις του Υπουργείου Παιδείας αλλά και θέματα που μπορούν να επιλυθούν μόνο από αυτό.

 

Τα ανωτέρω προβλήματα και συμπεράσματα μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τα στελέχη των ΜΟΔΙΠ τα οποία θα πρέπει να υλοποιήσουν μια συγκεκριμένη σειρά ενεργειών. Ενδεικτικά αναφέρουμε αυτές που υλοποιούμε εμείς στη Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας του Πανεπιστημίου Αθηνών:

1.      Συγκεντρώνονται τα πορίσματα των εξωτερικών αξιολογήσεων και εντοπίζονται τα δυνατά και αδύνατα σημεία των τμημάτων, τα προβλήματα και οι προτάσεις βελτίωσης που παρατίθενται. Τα στελέχη της ΜΟΔΙΠ ΕΚΠΑ δημιουργούν μία εσωτερική έκθεση – report, που αφορά το τμήμα και βασίζεται στα στοιχεία του πορίσματος των εξωτερικών αξιολογητών.

2.      Σε ένα χρονικό διάστημα έξι μηνών έως ενός χρόνου από την πραγματοποίηση της εξωτερικής αξιολόγησης τα στελέχη και ο Πρόεδρος της ΜΟΔΙΠ ΕΚΠΑ πραγματοποιούν συνάντηση με την ΟΜΕΑ και τη διοίκηση του τμήματος και συζητούν διεξοδικά το περιεχόμενο του πορίσματος, το τι έχει προταθεί να αλλάξει, τι έχει αλλάξει και τι όχι και ποια βοήθεια απαιτούν τα τμήματα για την επίτευξη των αλλαγών. Η συνάντηση αυτή επαναλαμβάνεται και οδηγεί στη σύνταξη ενός κειμένου που αφορά το τμήμα, τα προβλήματα και την υποστήριξη που χρειάζεται ώστε να προβεί σε βελτιώσεις. Η έκθεση αυτή κοινοποιείται σε όλους τους ενδιαφερόμενους στο τμήμα αλλά και στην κεντρική διοίκηση του ιδρύματος.

3.      Αφού κοινοποιηθεί η έκθεση και πάλι σε ένα χρονικό διάστημα έξι μηνών ή ενός έτους και πριν ξεκινήσει η διαδικασία νέας εσωτερικής αξιολόγησης, τα στελέχη των ΜΟΔΙΠ πραγματοποιούν συναντήσεις με το τμήμα για να συντάξουν ένα πίνακα με τις αλλαγές και τις βελτιώσεις που πραγματοποιήθηκαν τελικά, ενώ ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει στο γιατί δεν υλοποιήθηκαν κάποιες προτάσεις των εξωτερικών αξιολογητών που είχαν γίνει αποδεκτές από το τμήμα.

 
Η ανωτέρω προτεινόμενη διαδικασία , αποτελεί ένα μικρό, πρώτο παράδειγμα για το πώς οραματιζόμαστε την Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας στην περίοδο της «Μέτα αξιολόγησης». Μια επιτελική ομάδα στελεχών που προσπαθεί να προωθήσει αλλαγές και βελτιώσεις και όχι μόνο να συλλέγει στοιχεία και να συντάσσει εκθέσεις που δεν διαβάζει κανείς.. Μέσα από αυτό το σκεπτικό θα περάσουμε από τους τετραετείς κύκλους αξιολόγησης στους διαχρονικούς κύκλους ποιότητας.


 

Συμμετοχή στο 5ο Φεστιβάλ Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας GRBossible, που διοργανώνει για πέμπτη χρονιά το skywalker.gr

  Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή η συμμετοχή μου στο 5 ο Φεστιβάλ Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας GRBossible , που διοργανώνει για πέμπτη χρον...