Η συστάδα επιχειρήσεων (Cluster) είναι
μία ομάδα ανεξάρτητων, συμπληρωματικών και συν-ανταγωνιστικών φορέων που
δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένη βιομηχανική/οικονομική/θεματική περιοχή και
σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Τα μέλη αυτής της ομάδας στο πλαίσιο του
αμοιβαίου συμφέροντος, συνδέονται σε μια
αλυσίδα προστιθέμενης αξίας, με ισχυρές αλληλεπιδράσεις και ανταλλαγή
πληροφορίας/γνώσης/καλών πρακτικών, με κοινούς προμηθευτές ή/και πελάτες, με
από κοινού πρόσβαση και χρήση εγκαταστάσεων, υποδομών και υπηρεσιών, και
υπαρκτό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε διεθνές επίπεδο.
Έτσι
«συνεργαζόμαστε» ενώ παραμένουμε «ανταγωνιστές» και μαζί έχουμε τη
δυνατότητα να αξιοποιήσουμε επιχειρηματικές ευκαιρίες υψηλής κερδοφορίας και εξωστρέφειας τις
οποίες μεμονωμένα τα μέλη του Cluster δεν θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν.
Οι
συστάδες επιχειρήσεων – clusters σύμφωνα με το ορισμό του Michael Porter
είναι[1]: «...γεωγραφικά κοντινές, επιχειρήσεις και
άλλοι φορείς όπως πανεπιστήμια, που αλληλεπιδρούν με την βοήθεια της
τεχνολογίας για την υλοποίηση ενεργειών σε συγκεκριμένους τομείς». Οι συστάδες αποτελούνται κατά κύριο λόγω από
επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο δραστηριότητας
(οριζόντια clusters) ή σε διαφορετικούς κλάδους της διαδικασίας παραγωγής, ανήκουν δηλαδή στην
ίδια εφοδιαστική αλυσίδα (κάθετα clusters). Οι επιχειρήσεις αυτές ονομάζονται είτε
«επιχειρήσεις-εταίροι», είτε «επιχειρήσεις κορμού».
Σε
διεθνές επίπεδο, τα clusters εμπεριέχουν –εκτός από τις επιχειρήσεις-, κυβερνητικούς και άλλους
οργανισμούς, όπως Πανεπιστήμια, φορείς τυποποίησης, Think Tanks,
Ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης και εμπορικές ενώσεις. Οι φορείς αυτοί παρέχουν εξειδικευμένη
κατάρτιση, εκπαίδευση, πληροφόρηση, έρευνα και τεχνολογική υποστήριξη. Ακριβώς,
η συμμετοχή τέτοιων φορέων, διαφοροποιεί τα επιχειρηματικά δίκτυα από τις
συστάδες επιχειρήσεων (clusters).
Τα
clusters
μπορούν να οδηγούν συγκεκριμένους παραδοσιακούς κλάδους και να βρίσκονται στην
κορυφή της ανταγωνιστικής δυναμικής, παρότι αντιμετωπίζουν έντονο διεθνή
ανταγωνισμό από χώρες χαμηλού κόστους. Στη Βρετανία και στη Γαλλία, τα clusters
αναδύθηκαν μέσα από τοπικές συγκεντρώσεις δραστηριοτήτων υψηλής τεχνολογίας:
λ.χ. στη Βρετανία Κέιμπριτζ, Corridor M4, Silicon Glen
και στη Γαλλία Γκρενόμπλ, Μονπελιέ,
Τουλούζη, Sofia – Antipolis,
Ile de France[2].
Οι
δραστηριότητες αυτές οργανώνονται με βάση περίπλοκες οριζόντιες και κάθετες
μεταξύ τους διασυνδέσεις καθώς και με μηχανισμούς μεταφοράς τεχνολογίας
(πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα, κέντρα καινοτομιών, ιδιωτικές εταιρείες
παροχής υπηρεσιών Ε & Α, τεχνομεσιτείας κ.ά.).
