Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Κυριακή 5 Ιουνίου 2016

Πως επηρεάζουν τα γνωστικά σφάλματα τις αντιλήψεις μας;

Οι άνθρωποι συνεχώς συλλέγουν ερεθίσματα από το περιβάλλον και αντιδρούν σε αυτά με τρόπους που θα ενισχύσουν την επιβίωση τους. Έτσι, αντιλαμβάνονται, μεταφράζουν και ερμηνεύουν καταστάσεις, καθορίζοντας παράλληλα και τις στρατηγικές αντίδρασης τους απέναντι σε αυτές με σκοπό την προσαρμογή στο περιβάλλον τους. Οι συναισθηματικές και συμπεριφοριστικές αντιδράσεις επηρεάζονται κατά ένα μεγάλο μέρος από τις γνωσιακές εκτιμήσεις που γίνονται. 
Το βασικό ερώτημα της γνωστικής ψυχολογίας είναι το πώς ένα άτομο αποκτά γνώση. Επάνω στο ζήτημα αυτό, η βασική της θέση είναι ότι, η είσοδος και η επεξεργασία πληροφοριών, που οδηγούν στη μάθηση και τη γνώση, ακολουθούν μια διαδικασία παρόμοια με εκείνη της επεξεργασίας των τροφών κατά τη λειτουργία της πέψης. Με την επεξεργασία αυτή οι γνώσεις μετασχηματίζονται και αποθηκεύονται, για να ενεργοποιηθούν, όταν τις χρειαστούμε. Αυτό σημαίνει ότι για να μετατραπεί η πληροφορία σε γνώση, μεσολαβούν όχι μόνον οι αισθήσεις, οι οποίες φιλτράρουν τα εξωτερικά ερεθίσματα, αλλά και κάποιες διαδικασίες επεξεργασίας οι οποίες μετασχηματίζουν τα δεδομένα σε γνώση. Οι διαδικασίες αυτές καθορίζονται από τις γνωστικές λειτουργίες, δηλαδή την αντίληψη, τη μνήμη, τη γλώσσα, τη σκέψη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.

Η βασική αρχή της γνωστικής προσέγγισης είναι ότι οι σκέψεις επηρεάζουν τα συναισθήματα και ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματα επηρεάζουν τη συμπεριφορά. Τα γνωστικά λάθη, οι δυσλειτουργικοί τρόποι σκέψης οδηγούν το άτομο να αντιλαμβάνεται γεγονότα με διαστρεβλωμένο και μη αντικειμενικό τρόπο: Αυθαίρετα συμπεράσματα, Γενίκευση, Διπολική σκέψη, Αποκλεισμός του θετικού κ.α. Π.χ. 1) Ένας Προϊστάμενος κατηγορεί τους υφισταμένους για τα προβλήματα της υπηρεσίας του παραβλέποντας το γεγονός ότι κατά κύριο λόγο αυτός έχει ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία της υπηρεσίας του. 2) Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να αποδεχθούν την εποικοδομητική κριτική και δεν μπορούν να συνεργαστούν για την επίτευξη του κοινού σκοπού κ.ο.κ. 

Η διαδικασία λήψης και ερμηνείας των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος ονομάζεται αντίληψη. Ο τρόπος συμπεριφοράς των ανθρώπων οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό με τον τρόπο ερμηνείας της πραγματικότητας την οποία αντιλαμβάνονται. Η διαδικασία της αντίληψης συντίθεται από τρεις βασικές συνιστώσες: τις αισθήσεις, την προσοχή και την αντίληψηη αυτή καθεαυτή..και εδώ ίσως είναι το σημείο κλειδί σχετικά με την διαμόρφωση του τρόπου ερηνείας των διαφόρων ερεθισμάτων..
Αν δεχθούμε ότι οι αισθήσεις έχουν μια συγκεκριμένη «ποσόστωση» στην διαμόρφωση των αντιλήψεων αυτό που διαφοροποιεί τελικά τον τρόπο εξαγωγής συμπερασμάτων είναι η προσοχή και η αντίληψη αυτή καθεαυετή.. από ποια όμως επιμέρους χαρακτηριστικά επηρεάζονται αυτοί οι δύο παράγοντες; Είναι γεγονός ότι τα προσωπικά βιώματα του καθενός και οι προσλαμβάνουσες μας από το οικογενειακό, κοινωνικό  επαγγελματικό περιβάλλον αποτελούν κομβικής σημασίας παράγοντα για τον τρόπο διαμόρφωσης των αντιλήψεων μας .. Είναι δεδομένο ότι διαμόρφωση των αντιλήψεων μας δεν είναι ίδια σε έναν ανθρωπο που έχει γαλουχηθεί μέσα από ένα πρίσμα ευρύτητας πνεύματος και ανοιχτών οριζόντων σε σχέση με ένα άτομο του οποίου η βάση ζωής είναιι η ύπαρξη αυστηρού πλαισίου και αναγκαστικών στεροτύπων.

Στην πρώτη περίπτωση δημιουργείται ένα πλαίσιο εξάλειψης των πιθανοτήτων ύπαρξης γνωστικών σφαλμάτων ενώ στην δεύτερη περίπτωση οι πιαθνότητες αυτές αυξάνονται δραματικά. Ουσιαστικά τα γνωστικά σφάλματα συνίστανται στην ανυπαρξία συστατικών φιλτραρίσματος των ερεθισμάτων που λαμβάνει κάποιος και τα οποία στη συνέχεια τα μετασχηματίζει σε αντιλήψεις. Ο τρόπος διάρθρωσης της σκέψης και της λογικής των ανθρώπων συνιστά την  γνωστική συνθετότητα. Η γνωστική συνθετότητα μας επιτρέπει να διακρίνουμε τους ανθρώπους χρησιμοποιώντας πολλαπλά κριτήρια για να αυξήσουμε την ακρίβεια των αντιλήψεών μας. Στην περίπτωση ύπαρξης γνωστικών σφαλμάτων η ακρίβεια αυτή ως ένα βαθμό τείνει να περιορίζεται.

1 σχόλιο:

  1. Κωστα πολυ καλο το αρθρο σου ομως για την δυνατοτητα της αντιληψης προεχει η διαπαιδαγωγηση η οποια προερχεται απο το οικ περιβαλλον και αναλογα τις εμπειριες στην πορεια ζωης .αυξανεται η αντιληψη τωρα αν ειναι λανθανουσα σε πολλα επιπεδα ευθυνονται οι εμπειριες και κατα ποσο το ατομο εχει την δυνατοτητα να ειναι αντικειμενικο με τον εαυτο του.Μην ξεχναμε οτι το ατομο πολλες φορες ειναι θεωρητικο και οχι πραγματικο και αδυνατει ν αποδεχθει οτι δηποτε μη φιλτραροντας το, εχοντας αυξημενο το εγωιστικο γονιδιο Οποτε εθελοτυφλει εκτος το οτι δεν θελει ν αλλαξει αντιληψη.Οι δυο τελευταιες προτασεις σου τα λενε ολα και εχεις απολυτο δικιο

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Συμμετοχή στο 5ο Φεστιβάλ Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας GRBossible, που διοργανώνει για πέμπτη χρονιά το skywalker.gr

  Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή η συμμετοχή μου στο 5 ο Φεστιβάλ Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας GRBossible , που διοργανώνει για πέμπτη χρον...