"Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας"

Δεν είναι ένα ακόμα βιβλίο για τις γιορτές.. ούτε μια βιβλιοκριτική για να εμπλουτίσω τη θεματολογία του blog μου.. Είναι μια συνειδητή προσπάθεια να αντιληφθούμε με έναν διαφορετικό χιουμοριστικό τρόπο φαινόμενα και συμπεριφορές όπως αυτή του Μιχάλη Λιάπη μέσα από το πρίσμα της Φιλοσοφίας.. Και να ήταν μόνο ο Λιάπης.. Ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, επιστήμονες, καλλιτέχνες , προϊστάμενοι ακόμα και φίλοι μας ίσως και ο ίδιος μας ο εαυτός, καθημερινά διαπράττουν μικρά εγκλήματα είτε για να επιτύχουν σημαντικούς στόχους (ενώ είναι προφανώς αδύνατον να επιτευχθούν) είτε διότι απλά είναι «ηλίθιοι» ή πράττουν ηλίθια..

Σύμφωνα με τον Carlo M. Cipolla συγγραφέα του Best Seller Οι Βασικοί Νόμοι της Ανθρώπινης Ηλιθιότητας, «Ηλίθιος ονομάζεται το άτομο που οι πράξεις του προκαλούν ζημίες σε ένα άλλο άτομο ή σε μια ομάδα ατόμων, χωρίς το ίδιο να αποκομίζει κέρδη, ενώ πιθανά να υφίσταται ακόμη και ζημίες».

Σύμφωνα με τον Carlo M. Cipolla υπάρχουν πέντε βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας. Πρώτος νόμος: «Πάντα και νομοτελειακά όλοι υποτιμούν τον αριθμό των ηλίθιων ατόμων που κυκλοφορούν στην κοινωνία». Δεύτερος νόμος: «Η πιθανότητα να είναι ηλίθιο ένα συγκεκριμένο άτομο είναι ανεξάρτητη από οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό αυτού του ατόμου» ή από τη χαμηλή ή υψηλή επίδοσή του σε οποιονδήποτε τομέα. Ο συγγραφέας πιστεύει έπειτα από χρόνια παρατήρησης και πειραματισμού ότι οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι. Κάποιοι είναι ηλίθιοι και κάποιοι όχι. Και αυτό οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες, καθορίζεται δηλαδή από τη φύση και όχι από πολιτισμικούς συσχετισμούς. Το καταστρεπτικό δυναμικό ενός ηλίθιου εξαρτάται και από τον γενετικό παράγοντα, αλλά σχετίζεται και με την υφή των αρμοδιοτήτων και την ισχύ της θέσης που καταλαμβάνει το άτομο μέσα σε μια κοινωνία. Η τάξη και οι κάστες αλλά και η θρησκεία συμβάλλουν στη διάδοση και την εδραίωση της ηλιθιότητας. Συναντάς πολλούς ηλίθιους στις τάξεις των γραφειοκρατών, των στρατηγών, των αρχηγών κρατών.

H προσωρινή δικαστική προστασία στις δημόσιες συμβάσεις- Παρουσίαση του νέου βιβλίου του Παναγιώτη Δέγλερη

Σκέψεις και συμπεράσματα για τις ελλείψεις προσωπικού στο ΕΚΠΑ βάσει των εκθέσεων αξιολόγησης του ιδρύματος

Του Κωνσταντίνου Μπουρλετίδη

Συντονιστή ΜΟΔΙΠ ΕΚΠΑ

Εισήγηση στην Ημερίδα της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

       ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ξεκίνησε την εκπόνηση μελετών και εκθέσεων που αναδεικνύουν προβλήματα των τμημάτων και των υπηρεσιών του ιδρύματος, όπως αυτά αποτυπώνονται στις εκθέσεις εσωτερικής αξιολόγησης και τα πορίσματα των εξωτερικών αξιολογητών.

Την επεξεργασία και παρουσίαση των στοιχείων, την αποτύπωση των προβλημάτων, τη διατύπωση προτάσεων για βελτίωση αναλαμβάνουν τα στελέχη της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας του ΕΚΠΑ, έχοντας μελετήσει πάνω από 10.000 σελίδες υλικού εκθέσεων των τμημάτων αλλά και στοιχεία και μελέτες που αφορούν καλές πρακτικές σε άλλα Πανεπιστήμια εντός και εκτός Ελλάδος

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αναδείχτηκαν μέσα από το διαδικασία της αυτοαξιολόγησης είναι η έλλειψη προσωπικού για την αποτελεσματική υλοποίηση του διδακτικού, ερευνητικού και διοικητικού έργου που επιτελείται στο Πανεπιστήμιο

Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης  μελέτης παρουσιάζονται αυτούσια ανά τμήμα τα ευρήματα για την έλλειψη προσωπικού (διοικητικού, τεχνικού, διδακτικού), όπως αυτά έχουν αποτυπωθεί στις εκθέσεις εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης την περίοδο 2008-2012. Παρά το διαφορετικό επιστημονικό αντικείμενο, την υλοποίηση ή όχι εργαστηριακών και τεχνικών μαθημάτων, το διαφορετικό είδος έρευνας (θεωρητική, εργαστηριακή) κοινός τόπος φαίνεται να είναι η έλλειψη επαρκούς διοικητικού και τεχνικού προσωπικού για την υλοποίηση του έργου των τμημάτων.

2.      ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ

Οι ελλείψεις διοικητικού και τεχνικού προσωπικού που παρατηρείται στα τμήματα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών οδηγεί στην αδυναμία παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών σε ορισμένες υπηρεσίες και τομείς. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα καταγράφεται και από τους εξωτερικούς επιθεωρητές ότι ο ηρωισμός και η υπερπροσπάθεια του υπάρχοντος προσωπικού καλύπτει σε ένα βαθμό τα κενά. Σε κάποιες περιπτώσεις η απομάκρυνση έστω και για λίγες μέρες ενός υπαλλήλου θα μπορούσε να διαταράξει την ομαλή παροχή υπηρεσιών προς τους επωφελούμενους.

Οι εξωτερικοί αξιολογητές εντοπίζουν ότι αυξάνεται δυσανάλογα ο αριθμός των εισερχόμενων φοιτητών στα τμήματα σε σχέση με τις πραγματικές δυνατότητες εξυπηρέτησης. Εντοπίζεται στις εκθέσεις και επιβεβαιώνεται από τις διαπιστώσεις των εξωτερικών αξιολογητών, η μη συμβολή των τμημάτων στη διαμόρφωση των εισακτέων τους κάθε χρόνο. Τα Τμήματα δεν έχουν καμία δικαιοδοσία στη διαδικασία επιλογής των φοιτητών τους, ούτε στον αριθμό των εισαχθέντων φοιτητών. Θεωρητικά, υπάρχει ένας συγκεκριμένος αριθμός νέων φοιτητών που εισάγονται κάθε χρόνο, και στον αριθμό αυτό βασίζεται ο προϋπολογισμός του εκάστοτε Τμήματος. Ωστόσο, ο αριθμός αυτός υπερδιπλασιάζεται λίγους μήνες αργότερα, όταν φοιτητές από περιφερειακά Πανεπιστήμια, συνήθως με πολύ χαμηλότερα ακαδημαϊκά προσόντα, μεταφέρονται στην Αθήνα, εκμεταλλευόμενοι την ισχύουσα νομοθεσία. Το Υπουργείο Παιδείας αποφασίζει μάλλον αυθαίρετα και όχι στη βάση των πραγματικών δυνατοτήτων, σε επίπεδο υποδομής, των τμημάτων επιβαρύνοντας δυσανάλογα το διοικητικό, διδακτικό και τεχνικό έργο. (ειδικά σε αυτά που υπάρχουν εργαστήρια και ασκήσεις στο ύπαιθρο).

Στις περισσότερες γραμματείες ένας μονοψήφιος αριθμός υπαλλήλων θα πρέπει να εξυπηρετήσει μερικές χιλιάδες φοιτητών. Οι ίδιοι υπάλληλοι θα πρέπει να συμβάλλουν στην υλοποίηση των μεταπτυχιακών προγραμμάτων που θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο ΕΚΠΑ δεν έχουν ακόμα μηχανογραφηθεί με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται περισσότερο το έργο των διοικητικών υπαλλήλων.

«Το άνισο της ίσης μεταχείρισης των άνισων»

"Δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των άνισων, έγραψε ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης, και ειλικρινά νοιώθω ότι είναι επίκαιρος όσο ποτέ..  Γιατί πραγματικά λίγες ώρες πριν την ανακοίνωση των πινάκων διαθεσιμότητας, οι οποίοι θα κρίνουν εν πολλοίς την δουλειά και τη ζωή εμού και πολλών συναδέλφων στο Πανεπιστήμιο,  είμαι αναγκασμένος να τοποθετηθώ απέναντι στη μεγαλύτερη αδικία που έχει προκύψει απέναντι στους εργαζόμενους στα Πανεπιστήμια.. Και αυτή η αδικία δεν είναι άλλη από τη χρήση της «οριζόντιας» αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού πασπαλισμένης με την προσπάθεια να των γνωστών κύκλων να διασώσουν τους ανθρώπους που βόλεψαν τόσα χρόνια..

Επειδή θα με ρωτήσετε τι εννοώ με την αναφορά στους γνωστούς κύκλους, προφανώς και αναφέρομαι στην ελληνική πολιτική σκηνή η οποία αφού έχει φροντίσει να παραγράψει πάσης φύσεως αμαρτίες του παρελθόντος ειδικά στο θέμα των διορισμών στο δημόσιο, επιδιώκει να διορθώσει τα «κακώς κείμενα» προπαγανδίζοντας αξιοκρατία, ισονομία για κάθε μέλος της κοινωνίας (τούδε και στο εξής). Τι σημαίνει, όμως, ισονομία όταν οι πολίτες κατατάσσονται πλέον σε «διαφορετικές ταχύτητες»; Πόσο δίκαιο είναι να αντιμετωπίζονται ως  ίσοι με εμάς αυτοί που προκάλεσαν τις δυσλειτουργίες στο δημόσιο, πρόλαβαν να «βολευτούν» και να «βολέψουν» και πλέον απαιτούν με άδικες μεθόδους να μεταρρυθμίσουν το δημόσιο?

Επικεντρώνομαι στο θέμα της άδικης – οριζόντιας αξιολόγησης που είδαμε να εφαρμόζεται περίτρανα στα Πανεπιστήμια. Έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι ο προσδιορισμός των πλεονασμάτων ήταν αυθαίρετος, με πλήρη καταστρατήγηση των διεθνών προτύπων. Επίσης δεν υπήρξε τεκμηρίωση για την εξαίρεση συγκεκριμένων κατηγοριών προσωπικού ή και συγκεκριμένων Πανεπιστημίων αφήνοντας υπόνοιες για τους λόγους για τους οποίους εξαιρέθηκαν.

Τελικά η αξιολόγηση του προσωπικού στηρίχθηκε σε μια ομάδα τυπικών κριτηρίων που δεν συνδέονται με το έργο που παρέχει ο καθένας ξεχωριστά, με τις ιδιαιτερότητες της δουλειάς που προσφέρει, τα επιτεύγματα του και ενδεχομένως και τις τιμητικές διακρίσεις που μπορεί να έχει λάβει..

"Εξωτερική Αξιολόγηση: το τέλος ενός τετραετούς κύκλου ή αφετηρία βελτίωσης της ποιότητας ;"

του Κωνσταντίνου Μπουρλετίδη, Συντονιστή ΜΟΔΙΠ
Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

  Η ολοκλήρωση των εξωτερικών αξιολογήσεων στα τμήματα των Πανεπιστημίων και ΑΤΕΙ σηματοδοτεί την ολοκλήρωση του πρώτου τετραετούς κύκλου αξιολόγησης για όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας. Μάλιστα εάν δεν υπήρχαν τα γνωστά προβλήματα υπολειτουργίας της ΑΔΙΠ, που κυριολεκτικά «παρέλυσε» τουλάχιστον 1,5 χρόνο, ο τετραετής κύκλος θα είχε ολοκληρωθεί για πολλά ιδρύματα στο τέλος του 2012.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πόσος δρόμος διανύθηκε μέχρι να φτάσουμε εδώ. Διάχυτη ήταν η αντίληψη ότι τα Πανεπιστήμια δεν επιθυμούν την αξιολόγηση, αδυνατούν να εφαρμόσουν το θεσμικό πλαίσιο και τις αρχές και πολιτικές που προάγουν τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για την Ανώτατη Εκπαίδευση, βουλιάζοντας στην εσωστρέφεια και την αντιπαράθεση με τις εκάστοτε ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας. Όμως οι «Κασσάνδρες» διαψεύστηκαν. Μέχρι το τέλος του 2012 όλα τα τμήματα των Πανεπιστημίων και ΑΤΕΙ είχαν υλοποιήσει εσωτερική αξιολόγηση και πάνω από το 30% είχε πραγματοποιήσει και την εξωτερική αξιολόγηση. Φαίνεται λοιπόν ότι το στοίχημα σε πρώτη φάση κερδήθηκε. Αποδείξαμε ότι μπορούμε να υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα διασφάλισης ποιότητας, εφαρμόζοντας αξιολογικές μεθόδους που προάγουν την αυτοβελτίωση και όχι την ιεράρχηση (ranking) των ιδρυμάτων.

Μάλιστα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η υλοποίηση της εξωτερικής αξιολόγησης, που φαίνεται να καθιερώνεται ως η πιο σημαντική ενέργεια «εξωστρέφειας» του Ελληνικού Πανεπιστημίου. Διότι το γεγονός και μόνο ότι μια πενταμελής επιτροπή «ξένων» περνά την πύλη ενός τμήματος με σκοπό να διαπιστώσει την κατάσταση όπως αυτή αποτυπώνεται στην εσωτερική έκθεση αξιολόγησης, να ανακαλύψει δυσλειτουργίες και προβλήματα, να προτείνει αλλαγές τόσο σε επίπεδο Ιδρύματος όσο και σε επίπεδο Υπουργείου, αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια  στην τριτοβάθμια εκπαίδευση της πατρίδας μας.

Ποιο είναι όμως το «διακύβευμα» που προκύπτει μετά την ολοκλήρωση της εξωτερικής αξιολόγησης ενός τμήματος και κατ επέκταση ενός ιδρύματος; Να μην αλλάξει τίποτα, οι συμβουλές και οι προτάσεις των πορισμάτων των εξωτερικών αξιολογητών να μην οδηγήσουν σε σχέδια δράσης για τη βελτίωση και επίλυση των προβλημάτων και μετά από 3 ή 4 χρόνια όταν πραγματοποιηθεί η επόμενη εξωτερική αξιολόγηση να φανεί ότι δεν άλλαξε τίποτα απολύτως…  Το επικίνδυνο στοιχείο στην περίπτωση αυτή είναι η εμπέδωση ενός συναισθήματος απογοήτευσης απέναντι στην διαδικασία της αξιολόγησης, η ουσιαστική κατάργηση του σκοπού για τον οποίο υλοποιείται και η μετατροπή της σε μια μηχανιστικά επαναλαμβανόμενη διαδικασία που πρέπει να γίνεται για να μην χάσουμε τα προγράμματα του ΕΣΠΑ ή του όποιου διάδοχου προγράμματος μετά το 2013.

Στην αποφυγή μετατροπής της αξιολόγησης σε απλή γραφειοκρατική διαδικασία οι Μονάδες Διασφάλισης Ποιότητας, θα πρέπει να παίξουν αποφασιστικό ρόλο. Η συλλογή απογραφικών στοιχείων, η σύνταξη εκθέσεων, η υλοποίηση των εξωτερικών αξιολογήσεων και η εφαρμογή του συστήματος διασφάλισης ποιότητας του κάθε ιδρύματος, αποτελούν ικανή αλλά όχι αναγκαία συνθήκη για την βελτίωση της ποιότητας του διδακτικού και ερευνητικού έργου στα Πανεπιστήμια και ΑΤΕΙ. Με άλλα λόγια οι εργασίες αυτές φαίνονται πλέον επαναλαμβανόμενες και τετριμμένες… Μάλιστα οι ΟΜΕΑ των τμημάτων έχουν αποκτήσει σημαντική εμπειρία καθιστώντας την συμβουλευτική υποστήριξη των στελεχών των ΜΟΔΙΠ περιττή και ανούσια.

 

Στο πλαίσιο αυτό οι ΜΟΔΙΠ των Πανεπιστημίων θα πρέπει να αναλάβουν ένα ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στο κάθε τμήμα και την κεντρική διοίκηση του εκπαιδευτικού ιδρύματος αλλά και του Υπουργείου Παιδείας, ώστε να επικοινωνήσουν σωστά και καθαρά τα θέματα που προκύπτουν από τα πορίσματα των εξωτερικών αξιολογήσεων.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τρεις βασικές κατηγορίες θεμάτων –προβλημάτων αποτυπώνονται στα πορίσματα των εξωτερικών αξιολογήσεων:

1.      Θέματα που μπορεί να λύσει και αλλαγές που μπορεί να κάνει το ίδιο το τμήμα.

2.      Ζητήματα που για να επιλυθούν θα πρέπει να μεριμνήσει η κεντρική διοίκηση του ιδρύματος

3.      Προβλήματα που προκύπτουν από καθυστερήσεις του Υπουργείου Παιδείας αλλά και θέματα που μπορούν να επιλυθούν μόνο από αυτό.

 

Τα ανωτέρω προβλήματα και συμπεράσματα μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τα στελέχη των ΜΟΔΙΠ τα οποία θα πρέπει να υλοποιήσουν μια συγκεκριμένη σειρά ενεργειών. Ενδεικτικά αναφέρουμε αυτές που υλοποιούμε εμείς στη Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας του Πανεπιστημίου Αθηνών:

1.      Συγκεντρώνονται τα πορίσματα των εξωτερικών αξιολογήσεων και εντοπίζονται τα δυνατά και αδύνατα σημεία των τμημάτων, τα προβλήματα και οι προτάσεις βελτίωσης που παρατίθενται. Τα στελέχη της ΜΟΔΙΠ ΕΚΠΑ δημιουργούν μία εσωτερική έκθεση – report, που αφορά το τμήμα και βασίζεται στα στοιχεία του πορίσματος των εξωτερικών αξιολογητών.

2.      Σε ένα χρονικό διάστημα έξι μηνών έως ενός χρόνου από την πραγματοποίηση της εξωτερικής αξιολόγησης τα στελέχη και ο Πρόεδρος της ΜΟΔΙΠ ΕΚΠΑ πραγματοποιούν συνάντηση με την ΟΜΕΑ και τη διοίκηση του τμήματος και συζητούν διεξοδικά το περιεχόμενο του πορίσματος, το τι έχει προταθεί να αλλάξει, τι έχει αλλάξει και τι όχι και ποια βοήθεια απαιτούν τα τμήματα για την επίτευξη των αλλαγών. Η συνάντηση αυτή επαναλαμβάνεται και οδηγεί στη σύνταξη ενός κειμένου που αφορά το τμήμα, τα προβλήματα και την υποστήριξη που χρειάζεται ώστε να προβεί σε βελτιώσεις. Η έκθεση αυτή κοινοποιείται σε όλους τους ενδιαφερόμενους στο τμήμα αλλά και στην κεντρική διοίκηση του ιδρύματος.

3.      Αφού κοινοποιηθεί η έκθεση και πάλι σε ένα χρονικό διάστημα έξι μηνών ή ενός έτους και πριν ξεκινήσει η διαδικασία νέας εσωτερικής αξιολόγησης, τα στελέχη των ΜΟΔΙΠ πραγματοποιούν συναντήσεις με το τμήμα για να συντάξουν ένα πίνακα με τις αλλαγές και τις βελτιώσεις που πραγματοποιήθηκαν τελικά, ενώ ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει στο γιατί δεν υλοποιήθηκαν κάποιες προτάσεις των εξωτερικών αξιολογητών που είχαν γίνει αποδεκτές από το τμήμα.

 

Η ανωτέρω προτεινόμενη διαδικασία , αποτελεί ένα μικρό, πρώτο παράδειγμα για το πώς οραματιζόμαστε την Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας στην περίοδο της «Μέτα αξιολόγησης». Μια επιτελική ομάδα στελεχών που προσπαθεί να προωθήσει αλλαγές και βελτιώσεις και όχι μόνο να συλλέγει στοιχεία και να συντάσσει εκθέσεις που δεν διαβάζει κανείς.. Μέσα από αυτό το σκεπτικό θα περάσουμε από τους τετραετείς κύκλους αξιολόγησης στους διαχρονικούς κύκλους ποιότητας.

 

Από τον Homo Economicus στον Homo Anicanus: To παράδοξο των νέων μεταρρυθμίσεων του Υπουργείου Παιδείας για τα μαθήματα οικονομίας

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό συμπέρασμα στο οποίο οδήγησε η οικονομική κρίση που διαλύει καθημερινά την Ελληνική Οικονομία και Κοινωνία, αφορά την γνώση και την αντίληψη που έχει ο Έλληνας πολίτης για τις οικονομικές έννοιες , την ορθολογική οικονομική συμπεριφορά και την δυνατότητα λήψης αποφάσεων στη διαχείριση των οικονομικών του.  Πιο συγκεκριμένα, αποδείχτηκε περίτρανα  ότι ο πολίτης δεν είναι εξοικειωμένος με τις οικονομικές έννοιες, δεν γνωρίζει τι σημαίνουν και πως επηρεάζονται απλά δημοσιονομικά μεγέθη, δεν αντιλαμβανόταν μέχρι πρόσφατα τι σημαίνει παίρνω δάνεια και θυσιάζω επενδύσεις για το μέλλον με άφθονη σημερινή κατανάλωση.

Έτσι ήταν αδύνατον να κατανοήσει απλές έννοιες όπως το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, την επίδραση της αποβιομηχάνισης της χώρας στην οικονομική μεγέθυνση, αλλά και σύγχρονους θεσμούς όπως το χρηματιστήριο, τα ομόλογα, τα CDs , την κερδοσκοπία..

Αποτέλεσμα της ελλιπούς εκπαίδευσης και εξοικείωσης με τα θέματα της οικονομίας ήταν να γίνει ο μέσος πολίτης έρμαιο της κρίσης του χρηματιστηρίου την περίοδο 1999-2003, του μεγάλου πάρτι των διακοπαδανείων (2004-2008)  και της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε από το 2009 μέχρι σήμερα. Παράλληλα ενώ απαιτείται ενίσχυση της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικής σκέψης, ώστε να αναπτυχθεί ένα νέο μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, μαθήματα επιχειρηματικότητας υπάρχουν μόνο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και στο παρελθόν όσο υπήρχαν συγχρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά προγράμματα και στη δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση.

Σε μία εποχή λοιπόν που σε όλη την Ευρώπη δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική εκπαίδευση και την καλλιέργεια μιας ορθολογικής καταναλωτικής - παραγωγικής συμπεριφοράς, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, στην χώρα μας φαίνεται ότι θα συμβεί το αντίθετο.

Στην Ελλάδα της κρίσης, με τα χρόνια προβλήματα κακοδιοίκησης δημόσιων (και όχι μόνο) οργανισμών, το Υπουργείο Παιδείας κρίνει ως μη απαραίτητο το μάθημα των Αρχών Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων Υπηρεσιών στην Γ Λυκείου και συγχρόνως αντί να ενισχύσει τον οικονομικό εγγραματισμό των νέων, επί της ουσίας εξοστρακίζει τα μαθήματα Αρχών Οικονομίας από την Α και Β Λυκείου εμφανίζοντας ένα υβριδικό μάθημα που  περιλαμβάνει δίκαιο, θεσμούς , κοινωνιολογία και οικονομία.. Παράλληλα οι μαθητές που θα εξεταστούν για την εισαγωγή σε οικονομικές σχολές δεν θα δώσουν αρχές οργάνωσης και διοίκησης επιχειρήσεων και επίσης μπορούν να μην δώσουν αρχές οικονομικής θεωρίας επιλέγοντας ιστορία..!!!!!.. Φανταστείτε πόσο θα δυσκολευτούν στα πρώτα έτη σπουδών στα οικονομικά πανεπιστημιακά τμήματα που θα εισαχθούν αφού δεν θα έχουν κάποιοι εξ αυτών βασικές γνώσεις οικονομίας.

Το improve not to prove

 ANΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ  (10/6/2013)

 http://www.parapolitika.gr/ArticleDetails/tabid/63/ArticleID/601526/To-improve-not-to-prove.aspx

Για πολλά χρόνια αποδεχόμασταν το "ιερό άβατο" του δημόσιου σχολείου..

Δεν ενδιέφερε κανένα εάν λειτουργούσε ή υπολειτουργούσε, εάν επιτύγχανε τους στόχους του ή όχι, (εάν είχε στόχους),  εάν οι υποδομές που παρείχε στους άμεσα επωφελούμενους δηλαδή τους μαθητές ήταν αντάξιες ενός κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ενός τριτοκοσμικού κράτους της Αφρικής..  Εκπαιδευτική αξιολόγηση δεν υπήρχε παρά μόνο σε επιστημονικά άρθρα και συνέδρια, οι επιτυχίες στις πανελλήνιες εξετάσεις δεν γνωρίζαμε εάν πρέπει να πιστωθούν στο σχολείο ή στο καλό φροντιστήριο και όλα περνούσαν στη λήθη του χρόνου από τη στιγμή που το βλαστάρι της οικογένειας έμπαινε στο Πανεπιστήμιο.

Για να μην παρεξηγηθώ, δηλώνω εκ των προτέρων ότι πιστεύω στην εκπαιδευτική αξιολόγηση και είμαι απόλυτος στο ότι πρέπει να εφαρμοστεί σε όλη την ιεραρχία του εκπαιδευτικού μας συστήματος από τον Υπουργό Παιδείας μέχρι τον νεοδιόριστο εκπαιδευτικό..

Όμως είμαι υποχρεωμένος να αναφέρω ορισμένες αλήθειες σχετικά με το λανθασμένο τρόπο που προβάλλεται η αξιολόγηση και πολύ περισσότερο με την μονοδιάστατη μεθοδολογία που πρόκειται να εφαρμοστεί στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.  Μία μεθοδολογία η οποία αγνοεί το συστημικό χαρακτήρα του σχολείου, δεν συνδέει την αξιολόγηση με τη διασφάλιση ποιότητας και απομονώνει τον εκπαιδευτικό και το έργο που προσφέρει, ως το μοναδικό κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας που θα πρέπει να αξιολογηθεί.

Σχετικά με τη λανθασμένη  χρήση της «Αξιολόγησης»

Ένας από τους πιο διαδεδομένους και ταυτόχρονα περιεκτικούς ορισμούς της αξιολόγησης είναι αυτός του Michael Scriven, ο οποίος και υιοθετείται στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου. Σύμφωνα με τον Scriven, αξιολόγηση είναι η διαδικασία προσδιορισμού της αξίας, της επιτυχίας και της σημαντικότητας ενός φαινομένου ή αντικειμένου (Scriven, 2007, 1). (στην περίπτωση μας το αντικείμενο  είναι ο εκπαιδευτικός οργανισμός και το φαινόμενο το εκπαιδευτικό έργο σε δύσκολους καιρούς.

Δεν αποτελεί τιμωρητική διαδικασία αλλά καθαρά βελτιωτική. Μάλιστα στην επιστημονική βιβλιογραφία αναφέρεται η φράση «to improve not prove» (να βελτιώσεις όχι να αποδείξεις). Και για να γίνει αυτό θα πρέπει να εφαρμόζεται μια διαδικασία που να στηρίζεται σε ένα αξιολογικό σύστημα που να ακολουθεί τις εξής προδιαγραφές:

1. αυτονομία και ανεξαρτησία των διαδικασιών για κάθε σχολείο, όσον αφορά τις διαδικασίες και τις μεθόδους αξιολόγησης της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου και των δεικτών αποτίμησης του. Όχι ένα κεντρικά «φυτεμένο» σύστημα αξιολόγησης ίδιο για όλους, αλλά κάθε σχολείο να υποχρεωθεί να ορίσει το δικό του σύστημα αξιολόγησης.
2. συνεχής αυτοαξιολόγηση στη σχολική μονάδα από εσωτερική ομάδα η οποία συντάσσει και την αντίστοιχη έκθεση αξιολόγησης
3. περιοδική εξωτερική αξιολόγηση και επισκέψεις από μια ομάδα ισοτίμων, ειδικών εμπειρογνωμόνων που σίγουρα δεν είναι οι σχολικοί σύμβουλοι
4. δημοσίευση έκθεσης και αποτελεσμάτων του κάθε σχολείου, καθώς αν δεν κοινοποιηθούν τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής αξιολόγησης, δεν αξιοποιείται πλήρως ο ανατροφοδοτικός της ρόλος.
5. Δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Αξιολόγησης και Διασφάλισης Ποιότητας και όχι απλώς Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας όπως προωθεί το Ελληνικό Υπουργείο. Η διαφορά έγκειται στο ότι στην Ανεξάρτητη Αρχή ο πρόεδρος και το ΔΣ δεν διορίζεται από τον εκάστοτε Υπουργό και η δαπάνη συντήρησης της έρχεται από τα ίδια τα σχολεία. ‘Έτσι δεν υπάρχουν  εξαρτήσεις.

 Με άλλα λόγια και με τις ανωτέρω μεταβλητές,  η αξιολόγηση πραγματοποιείται για να εντοπιστούν τα δυνατά και αδύνατα σημεία ενός  εκπαιδευτικού οργανισμού, και να προταθούν βελτιώσεις σε τουλάχιστον έξι βασικά υποσυστήματα ενός εκπαιδευτικού οργανισμού που είναι τα εξής:

1. Εκπαιδευτικές Υποδομές και Πόροι του οργανισμού
2. Διεύθυνση – Οργάνωση και Διοίκηση
3. Εκπαιδευτικό Αποτέλεσμα /Επιτυχίες –Διακρίσεις
4. Εκπαιδευτικό Έργο –Εκπαιδευτικές Διαδικασίες
5. Κλίμα και σχέσεις στο σχολείο
6. Ανθρώπινο Δυναμικό – Καθηγητές –Διευθυντές –Διοικητικό Προσωπικό

Στο νομοθετικό πλαίσιο που προωθείται, αγνοούνται επιδεικτικά οι πέντε πρώτοι άξονες και η επικέντρωση γίνεται μόνο στον εκπαιδευτικό, ο οποίος έμμεσα καθίσταται υπεύθυνος για όλα τα παραπάνω. Αν λοιπόν για παράδειγμα εγώ ως καθηγητής δεν έχω υποδομές, εργαστήρια με σύγχρονο εξοπλισμό ή διαδραστικούς πίνακες, δεν θα χαρακτηριστώ καινοτόμος και ίσως βγω «ελλιπής» χωρίς να φταίω.. Επίσης εάν εντοπιστούν ανάγκες και υποδομών και πόρων, θέματα επιμόρφωσης και βελτίωσης του προσωπικού, και γενικά οτιδήποτε αφορά την βελτίωση της ζωής στο Ελληνικό Σχολείο, δεν υπάρχει καμία δέσμευση της ηγεσίας ότι θα τα πραγματοποιήσει. (ελέω μνημονίου). Έτσι το γεγονός ότι τα σχολεία ενώ προβλέπεται δεν έχουν Γραμματεία και οι καθηγητές ασκούν εκ περιτροπής και διοικητικό έργο, περνάει στα ψηλά γράμματα.

Μάλιστα ενώ προβλέπεται ότι ο «ελλιπής» εκπαιδευτικός χάνει το δικαίωμα προαγωγής για δύο έτη αλλά και την δυνατότητα μισθολογικής εξέλιξης, δεν φαίνεται πουθενά κάποιο ηθικό, κοινωνικό ή οικονομικό κίνητρο για τον «πολύ καλό» ή «εξαιρετικό εκπαιδευτικό»

Ποιος αξιολογεί τον αξιολογητή:

Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα του συγκεντρωτικού και του αποκεντρωτικού ηγέτη;

Το γεγονός ότι η ηγεσία αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο - αποτέλεσμα προσωπικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών και συμπεριφορών- καταδεικνύεται κι από την ύπαρξη των διαφόρων μορφών  μπορεί να συναντήσει κάποιος, ιδιαίτερα στο εργασιακό του πλαίσιο. .Ο συγκεντρωτικός ηγέτης επιβάλλει την εξουσία του, παίρνει τις αποφάσεις μόνος του και τις ανακοινώνει στους υφισταμένους του χωρίς να τους αφήνει χώρο ελευθερίας (απόλυτη άσκηση εξουσίας). Το συγκεντρωτικό σύστημα διοίκησης θεωρείται αποδοτικότερο σε περιπτώσεις που οι υφιστάμενοι έχουν εξωτερική έδρα ελέγχου και άρα μεγάλη ανάγκη για εντολές, οδηγίες και κατευθυντήριες γραμμές, η παροχή των οποίων αυξάνει την εργασιακή τους ικανοποίηση και απόδοση. Τέλος, ο συγκεντρωτικός ηγέτης θεωρείται καταλληλότερος για την επίτευξη των στόχων της ομάδας όταν οι υφιστάμενοι έχουν μικρή ανάγκη για προσωπική επίτευξη καθώς και όταν είναι ο ίδιος ευφυής και έχει παράλληλα τη στήριξη της ομάδας του

Τα πλεονεκτήματα του συγκεντρωτικού ηγέτη είναι:

ü      η δημιουργία ενιαίας οργανωτικής σκέψης και δράσης,

ü      έχει μια σφαιρική γνώση του οργανισμού που του επιτρέπει να λαμβάνει στρατηγικές αποφάσεις με συνοχή,

ü      διευκόλυνση του συντονισμού των ενεργειών και των αποφάσεων,

ü      σε καταστάσεις κρίσης όπου απαιτείται ισχυρή ηγεσία και άμεση αντίδραση, η συγκέντρωση της εξουσίας είναι πιο αποτελεσματική, αφού επιτρέπει τον πιο αποτελεσματικό συντονισμό και τη μεγαλύτερη ταχύτητα λήψης αποφάσεων,

ü      η εξοικονόμηση εργατικού δυναμικού και υλικών πόρων.

ü      Έχει θάρρος στο να αντεπεξέρχεται στις αντιξοότητες.

ü      Αυτοπεποίθηση και αίσθηση προσωπικής ταυτότητας.

ü      Έχει ισχυρή θέληση και επιμονή

Ο αποκεντρωτικός ηγέτης από την άλλη, αφήνει ελευθερία στους υφισταμένους του, ενώ προσπαθεί να περάσει με πειθώ την απόφασή του, συζητάει με τους υφισταμένους του, παίρνει συμβουλές από αυτούς, ακούει τις διαφορετικές γνώμες και τους επιτρέπει να ενεργήσουν με ελευθερία προκειμένου να φέρουν σε πέρας ένα συγκεκριμένο έργο. Ο αποκεντρωτικός ηγέτης θεωρείται ότι είναι κατάλληλος για εργαζόμενους με αυξημένη ευφυΐα, ικανότητες και εμπειρία, ισχυρή ανάγκη για προσωπική ανάπτυξη και εσωτερική έδρα ελέγχου, διότι τους δίνει μεγαλύτερα περιθώρια για έκφραση καινοτόμων ιδεών, ανάληψη πρωτοβουλιών και ανάπτυξη δημιουργικότητας, γεγονός που οδηγεί σε μεγαλύτερη ικανοποίηση και υποκίνησή τους. Επιπλέον, το στυλ αυτό διοίκησης είναι αποδοτικότερο όταν το έργο είναι καλά δομημένο (ή ρουτίνας) και δεν απαιτεί μεγάλη καθοδήγηση.

Τα πλεονεκτήματα του αποκεντρωτικού ηγέτη είναι:

Ø      ότι βελτιώνει την παρακίνηση των εργαζομένων και των στελεχών για απόδοση,

Ø      επιτρέπει ελευθερία πρωτοβουλιών και κάνει πιο ενδιαφέρουσα τη δουλειά τους,

Ø      τους επιτρέπει να αναπτύξουν τις γνώσεις και τις ικανότητές τους και

Ø      ενθαρρύνει την πρωτοβουλία και την δημιουργικότητα και

Ø      Απαλλάσσεται από προβλήματα μικρής αξίας, αφού έχει μοιράσει αρμοδιότητες και ο καθ’ ένας είναι υπεύθυνος για αυτές που του αντιστοιχούν.

Ø      Τονώνεται στα μέλη το αίσθημα της ευθύνης

Ø      Επιτυγχάνεται αποτελεσματική επικοινωνιακή συναλλαγή.

Ø      Ύπαρξη σωστού μοιράσματος     των ρόλων.

Ø      Συνεπώς, αυξάνει την ικανοποίηση των εργαζομένων, ενδυναμώνει την αφοσίωση τους και αυξάνει την απόδοσή τους.

Η καταλληλότητα και η αποτελεσματικότητα των παραπάνω στυλ ηγεσίας είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως η προσωπικότητα του ηγέτη, τα χαρακτηριστικά της ομάδας (ωριμότητα, κ.λπ.), η εκάστοτε κατάσταση (στρεσογόνα, έλλειψη χρόνου, έκτακτη, κ.λπ.)  και το περιβάλλον (τύπος και κουλτούρα οργάνωσης, συνθήκες αγοράς, κ.λπ.). Ενώ κάθε σύστημα διοίκησης πλεονεκτεί σε ορισμένα στοιχεία, παρολαυτά πάντα θα πρέπει να συνεκτιμώνται όλοι οι σχετικοί παράγοντες, ώστε να υιοθετείται το αποδοτικότερο για την εκάστοτε περίπτωση είδος ηγεσίας

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ» (Διάρκεια 20 ώρες)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : «ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ»

(Διάρκεια 20 ώρες)

To Κέντρο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών (ΕΚΠΑ), στο πλαίσιο του προγράμματος με Κ.Ε. 11503 και τίτλο «Αξιολόγηση και Διασφάλιση Ποιότητας στην Εκπαίδευση» οργανώνει το Επιμορφωτικό Πρόγραμμα «Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας» (κωδ. INOV)

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας», έχει ως στόχο αφενός την παρουσίαση και ανάπτυξη της μεθοδολογίας υλοποίησης καινοτόμων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στον χώρο της διδακτικής της επιχειρηματικότητας και αφετέρου στον ορισμό του πλαισίου αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε συμμετοχικές δράσεις που αφορούν θέματα καινοτομίας, οικονομίας, δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων. Στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα παρουσιαστούν ασκήσεις και δράσεις με βάση το μοντέλο του NFTE (Network for Teaching Entrepreneurship)

Σε ποιους απευθύνεται

• Εκπαιδευτές – Καθηγητές – Εισηγητές Προγραμμάτων Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας

• Στελέχη Μονάδων Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας

• Εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

• Εκπαιδευτές και Στελέχη Συνεχιζόμενης Κατάρτισης και Δια βίου Μάθησης

• Παιδαγωγούς, Συμβούλους Σχεδιασμού Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων

• Φοιτητές όλων των εκπαιδευτικών αντικειμένων οι οποίοι θα απασχοληθούν στο χώρο της εκπαίδευσης.

• Γονείς και ανθρώπους που δεν σχετίζονται με το χώρο της εκπαίδευσης επαγγελματικά αλλά ενδιαφέρονται να αποκτήσουν γνώσεις στον τομέα του σεμιναρίου

• Επιχειρηματίες – Στελέχη της Αγοράς που επιθυμούν να εκπαιδευτούν στην αξιολόγηση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στην Επιχειρηματικότητα

Οι διαφορετικοί τύποι μάθησης σύμφωνα με την θεωρία της «πολλαπλής νοημοσύνης»

Σύμφωνα με τη θεωρία της «πολλαπλής νοημοσύνης» του Howard Gardner, οι μαθητές έχουν διαφορετικές προτιμήσεις για τους τρόπους με τους οποίους μαθαίνουν καλύτερα. Οι προτιμήσεις αυτές δεν είναι σταθερές. Η ανταπόκριση μεταβάλλεται ανάλογα με τη διάθεση τους και το μαθησιακό πλαίσιο που βιώνουν και είναι πιθανό να έχουν 3 ή 4 προτιμήσεις.


Οι μαθησιακοί τύποι του Gardner τους οποίους θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας στο σχεδιασμό των μαθημάτων επιχειρηματικότητας είναι οι εξής:


Οπτικοί και Χωρικοί τύποι εκπαιδευόμενου: Έχεις πολύ καλή οπτική ανάκληση μνήμης και ικανότητα να θυμάσαι σκηνές, αντικείμενα ή πρόσωπα για πολλά χρόνια. Σου αρέσει να παρουσιάζεις πληροφορίες αποτυπωμένες οπτικά, χρησιμοποιώντας πληροφορίες και εργαλεία όπως χάρτες, φωτογραφίες, εικόνες, εμφάνιση λέξεων «κλειδιά», μνημονική και εννοιολογική χαρτογράφηση. Σε ένα μάθημα επιχειρηματικότητας είναι πιθανό να ανταποκριθείς καλύτερα σε οπτικά ερεθίσματα και αναπαραστάσεις, σε βίντεο, φωτογραφίες και ταινίες και στη χρήση των χρωμάτων.

Μουσικοί τύποι εκπαιδευόμενου

Έχεις πολύ καλή ακουστική ανάκληση και ικανότητα να δοκιμάζεις ή να αναπαράγεις καταστάσεις «ακούγοντας» να παίζονται μέσα στο κεφάλι σου. Αντιδράς καλά σε μια ποικιλία ήχων που περιλαμβάνουν ήχους από το περιβάλλον, μουσικές και ανθρώπινη φωνή. Απολαμβάνεις τα αποτελέσματα των ήχων, των αφηγήσεων στα πλαίσια μιας εκπαιδευτικής δραστηριότητας στην επιχειρηματικότητα

Πικρή ιστορία ελληνικής επιχείρησης

Tο ελληνικό κράτος πνίγει κατά συρροήν και κατ’ εξακολούθησιν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σύντομη, πικρή ιστορία από την πτωχευμένη Ελλάδα.

Βιομηχανική Περιοχή Κιλκίς. Μια εταιρεία κατασκευής αποστειρωμένων χειρουργικών ραμμάτων, η μόνη στην Ελλάδα, με ιστορία 24 ετών, τον Δεκέμβριο 2010 λαμβάνει έναντι τετραετών οφειλών από το ελληνικό Δημόσιο 1,5 εκατομμύριο ευρώ, σε άτοκα ομόλογα, ρευστοποιήσιμα σταδιακά έως το 2014. Η επιχείρηση παραδίδει τα ομόλογα στις συνεργαζόμενες τράπεζες, προκειμένου να εξοφλήσει ισόποσες οφειλές. Ενα χρόνο αργότερα όμως, Μάρτιο 2013, το Δημόσιο «κουρεύει» μονομερώς τα ομόλογα κατά 53% ονομαστικά, και ουσιαστικά πολύ περισσότερο, έως 90%, καθώς η αποπληρωμή των «κουρεμένων» μετατίθεται για το διάστημα 2032-2042.

Αποτέλεσμα: η καθυστερημένη πληρωμή εξανεμίζεται και η επιχείρηση βρίσκεται πάλι ανοιχτή στα δάνειά της: οι τόκοι μόνο φτάνουν τις 160 χιλιάδες ετησίως, υπερκαλύπτοντας την κερδοφορία της. Ας σημειωθεί ότι, μετά το 2009, όλες οι επιχειρήσεις, και η συγκεκριμένη, ευρίσκονται εκτός τραπεζικού δανεισμού, ενώ οι προμηθευτές πρώτων υλών απαιτούν πλέον εξόφληση άμα τη παραγγελία. Παρ’ όλα αυτά μερικοί αντέχουν, όπως η βιομηχανία της ιστορίας μας, κινούμενοι με οριακή ρευστότητα και στρεφόμενοι εξ ολοκλήρου σχεδόν στις εξαγωγές.

"Εμπόριο και Ευεργεσία: Η περίπτωση της πόλης του Πειραιά" , Ομιλία Κ. Μπουρλετίδη στην κοπή της Πίτας του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά

Αξιότιμοι κύριοι/ κυρίες


Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους ανθρώπους του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο Γιώργο Ζησιμάτο για την τιμητική πρόσκληση που μου έκαναν και να ευχηθώ με τη σειρά μου σε όλους καλή και δημιουργική χρονιά γεμάτη υγεία και επιτυχίες. Ειδικά στο πειραϊκό εμπόριο θα ήθελα να ευχηθώ να ζήσει επιτέλους την άνοιξη που του αξίζει.

Διότι στην πόλη του Πειραιά, το εμπόριο δεν ήταν απλώς μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα, η οποία κάλυπτε καταναλωτικές ανάγκες των κατοίκων αλλά ο καταλυτικός παράγοντας που οδήγησε στη δημιουργία και ανάπτυξη της σύγχρονης πόλης του Πειραιά από το 1835 μέχρι σήμερα. Και βασική μεταβλητή ανάπτυξης και δημιουργίας ο επιχειρηματίας – έμπορος – ευεργέτης και έποικος της πόλης. (4ε)


2. Ευεργέτες – Έμποροι: Το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο

Το φαινόμενο της ευεργεσίας είναι κατ’ εξοχήν ελληνικό. Έτσι τουλάχιστον έχουν ισχυριστεί ιστορικοί όπως ο Πολ Βεν που ανιχνεύει τις ρίζες του ευεργετισμού στην ελληνιστική περίοδο. Ευεργέτες στήριξαν το έθνος όταν έβγαινε από την επανάσταση του ’21, έχτισαν σχολεία, νοσοκομεία και ορφανοτροφεία, όπλισαν το κράτος -θωρηκτό Αβέρωφ- σε κρίσιμες στιγμές. Με δικά τους χρήματα αναβίωσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες το 1896, τρία χρόνια μετά το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Χαρίλαου Τρικούπη

Ανώτατη Εκπαίδευση και Ποιότητα: από τον 16ο αιώνα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980

 

Η εδραίωση του τριτοβάθμιου συστήματος εκπαίδευσης σε πολλές χώρες της Ευρώπης από τον 16^ο αιώνα και μετά, οδήγησε στην δημιουργία πολλών φημισμένων Πανεπιστημίων στα οποία κατέφευγαν γόνοι των αστικών οικογενειών αλλά και της άρχουσας τάξης και των οικονομικών ελίτ των τότε κοινωνιών. Η ολοκλήρωση των σπουδών σε ένα Πανεπιστήμιο της Αγγλίας, Γαλλίας και Γερμανίας εξασφάλιζε στον απόφοιτο του επαγγελματική επιτυχία, κοινωνική άνοδο και οικονομική ευημερία. Οι σπουδές σε ένα Πανεπιστήμιο ήταν κυρίως γενικής κατεύθυνσης με ιδιαίτερη έμφαση στο χώρο της φιλοσοφίας, των φυσικών επιστημών, της νομικής και της Ιατρικής.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτρη Ματθαίου, πριν από τον 19^ο αιώνα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής γινόταν ήδη λόγος για την ανωτερότητα της γενικής παιδείας που προσέφερε ένα Πανεπιστήμιο σε σχέση με την σχολική εκπαίδευση, την εκπαίδευση σε τεχνικά επαγγέλματα και την στοιχειώδη εκπαίδευση, που στόχο είχε τον αλφαβητισμό. Συνεπώς, η εκπαίδευση που παρείχαν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα θεωρούνταν εξ ορισμού υψηλής «ποιότητας» και επιπέδου.

Τον 19^ο αιώνα οι εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες, οι κοινωνικές επαναστάσεις και αλλαγές, τα νέα ιδεολογικά ρεύματα και η δημιουργία κρατών που προήλθαν από κατάτμηση ή διάλυση αυτοκρατοριών οδήγησαν στο να χαρακτηριστεί ως «ποιοτική» η εκπαίδευση που δημιουργούσε και διαμόρφωνε εθνική ταυτότητα και συνείδηση, ανέπτυσσε πειθαρχία απέναντι στο κράτος και σεβασμό στους θεσμούς (Ματθαίου 2007, Φασούλης 2010).

Τον 20^ο αιώνα και ιδιαίτερα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων συνδέθηκε με το εγχείρημα της ανάπτυξης και της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας. Μάλιστα την περίοδο εκείνη στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής η συνειδητοποίηση της σπουδαιότητας και του ρόλου που διαδραματίζει το Πανεπιστήμιο, οδήγησε τον επιχειρηματικό κόσμο και κυρίως την βιομηχανία να αξιώσουν από τα ανώτατα ιδρύματα αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους απέναντι στην κοινωνία και να λογοδοτήσουν «για κάθε δολάριο των φορολογουμένων που πρέπει να γνωρίζουν αν δαπανώνται από το Πανεπιστήμιο αποτελεσματικά και δίνουν ισοδύναμα αποτελέσματα»  (Cook 1989, Φασούλης 2002).

Έτσι λοιπόν από την περίοδο μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’80 η έννοια της αποτελεσματικότητας κυριάρχησε στη διοίκηση της εκπαίδευσης, και η αναζήτηση των παραγόντων που προσδιορίζουν την αποτελεσματική λειτουργία των εκπαιδευτικών οργανισμών,  μονοπωλούσε το ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής πολιτικής. Οι πολιτικές "ανταποδοτικότητας" και "λογοδοσίας" (value for money, accountability) συνδέονταν με την ανησυχία ότι τα Πανεπιστήμια ενδιαφέρονταν περισσότερο για τη θεωρία παρά για την παραγωγή  εφαρμοσμένης έρευνας και ειδικευμένων επαγγελματιών, οι οποίοι θα στελέχωναν όλους τους τομείς των ταχύτατα αναπτυσσόμενων οικονομιών της δεκαετίας του ’60. Παράλληλα έννοιες όπως αποδοτικότητα, αποδοτική χρήση πόρων, χρηματοδότηση με βάση την απόδοση εισέβαλαν στην καθημερινή ζωή των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων.

Θα πρέπει βέβαια να δοθούν ορισμένες διευκρινίσεις διότι η έννοια της αποτελεσματικότητας (effectiveness) συνδέεται και πολλές φορές συγχέεται, με την έννοια της αποδοτικότητας (efficiency), ίσως γιατί ακόμη και οι επιστήμονες που τις χρησιμοποιούν δεν τις οριοθετούν με σαφήνεια ή / και τις χρησιμοποιούν ως εναλλακτικές. Οι όροι αυτοί στην ουσία έχουν προέλθει από τον τομέα της παραγωγής στην οικονομία και για τούτο θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν σε ανάλογο πλαίσιο οριοθέτησης. Αφορούν, οπωσδήποτε, κάποια παραγωγική διαδικασία και ως τέτοια θεωρείται και η εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό η εκπαιδευτική διαδικασία έχει κάποιες «εισροές» (inputs), οι οποίες, μέσα από μια «διαδικασία» (process) μετατρέπονται σε «εκροές» (outputs).

            Η «αποτελεσματικότητα» μιας παραγωγικής διαδικασίας, στην περίπτωσή μας της εκπαίδευσης, σημαίνει την μετατροπή των εισροών σε εκροές. Δηλαδή να επιτύχουμε τους εκπαιδευτικούς στόχους χρησιμοποιώντας όσους πόρους χρειαζόμαστε χωρίς να υπάρχει όριο στους πόρους που θα χρησιμοποιηθούν. Αρκεί να επιτευχθεί το αποτέλεσμα με όποιο κόστος.

Η «αποδοτικότητα» μιας παραγωγικής διαδικασίας συνήθως αναφέρεται στη μετατροπή των εισροών σε εκροές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, στη μέγιστη δυνατή ποσότητα, χρησιμοποιώντας όσο το δυνατό μικρότερες ποσότητες εισροών και με το λιγότερο κόστος.